Altes Land
Altes Land - so heesse die Pennsilfaanisch-Deitsche der Weltdeel, wu ihr Voreldre gelebt henn, eb sie kumme sinn ins neie Land: Natt America. Die Leit im alte Land waare allfatt abbadich geindresst in was am aageh waar im neie Land bei die Pennsylvaanisch-Deitsche. Neegscht alliebber in die Pfalz hot Freindschaft ghatt in Pennsylvaani, un die Leit henn sich Brieflin gschriwwe riwwer un niwwer. Naach 1945 hot die Zeiding Die Rheinpfalz en Supplement ghatt am Wochend, ass Pälzer Feierowend gheesse hot. Datt hot mer newich Mudderschproochgedichte vun Leit aus'm alte Land aa Schreiwes finne kenne vun Leit aus Pennsyvlani. Abbadich der John Birmelin hot in die erschte Yaahre als emol ebbes gschriwwe datt drin. Sell Supplement henn die Publisher gschtoppt baut 1973. Naach seller Zeit henn die Paelzer nimmie viel lese kenne vun was am aageh waar im neie Land in Pennsylvaani.
Erscht 1997 hot en nei Zeiding gschtaert: Hiwwe wie Driwwe. Gschriwwe un gedruckt iss "HwD" im alte Land, awwer die Schreiwer sinn neegscht all Pennsylvaanisch-Deitsche, un so iss die ganz Zeiding in Pennsylvaanisch-Deitsch gschriwwe. Im Yaahr 2001 hot der Walter Sauer en glee Publishing Kumpni gschtaert im alde Land, ass Bicher in Pennsylvaanisch-Deitsch druckt. Un im Yaahr 2003 henn 21 Leit in Ober-Olm en Association gegrindt mit Naame Deutsch-Pennsylvanischer Arbeitskreis e.V. (German-Pennsylvanian Association). Sitter 2006 gebt's im alte Land en yaehrlich Versammling, der Deutsch-Pennsylvanische Tag.
Indressante Bletz fer Pennsylvaanisch-Deitsche im "Alte Land"
[Ennere | Quelltext bearbeiten]- Kaiserslautern (Pfalz): Institut für pfälzische Geschichte und Volkskunde (Institute for Palatine History and Folklife Studies).
- Gersweilerhof (neegscht zu Kaiserslautern, Pfalz): Blatz, wu die Voreldre vum Henry Harbaugh gewuhnt henn, eb sie gezogge sinn ins neie Land.
- Weierhof (Pfalz): Mennonitische Forschungsstelle (Mennonite Research Center).
- Oberalben (Pfalz): Pfälzisches Auswanderermuseum (Palatine Emigration Museum).
- Kriegsheim (Pfalz): Schtettel, ass der William Penn bsucht hot in die 1670s.
- Frankenthal (Pfalz): Schtettel, wu die Anabaptists en Versammling ghatt henn in 1577; datt henn sie gsaat: "S Schwert iss 's recht Warickzeich fer die Owwerigkeet, awwer sie - die Widderdaafer - welle net en Deel sei vun die Welt." Meh Information kammer finne bei: Jess Yoder, "The Frankenthal Debates: An Example of Sixteenth-Century Religious Disputation," Quarterly Journal of Speech 53 (1967): 264-71. Heidesdaags lewe en latt Mennischde im Schtettel Frankenthal; die meenschde sinn vun Russia kumme in die letschte Yaahre.
- Neustadt an der Weinstrasse (Pfalz): Der Elwedritsche-Brunne mittes in die Schtadt - ganz wunnbaar fer bsuche.
- Ixheim neegscht zum Schtettel Zweibrücken (Pfalz): Heemet vum Ludwig August Wollenweber (1807-1888), er waar eener vun die erschte "pennsylvaanisch-deitsche" Schreiwer un hot der Name "Der Alte vom Berge" geyuust.
- Alzey (Rheinhessen): Schtettel, ass der William Penn bsucht hot in die 1670s.
- Ladenburg (Kurpfalz): Schtettel, wu Johann Christoph Sauer gebore waar; seller Kall hots Druckerei Bisness gschtaert in PA, en deitsch Zeiding un die erscht deitsch Biewel gedruckt in die Schteets. Do hot Carl Benz gewohnt und do steht die erschd Garage vun der Welt.
- Eberbach (Kurpfalz): Schtettel, wu der Conrad Beissel gebore waar, eens vun die Grinder vum Klooschter in Effridaa (PA).
- Sommerhausen (Franken): Schtettel, wu der Franz Daniel Pastorius gebore waar.
- Bad Windsheim (Franken): Schtettel, wu der Paep vum Franz Daniel Pastorius Mayor waar waar. Er hot Germantown grindt neegscht zu Philadelphia in 1683.
- Wiesloch (Kurpfalz): Heemet vun Voreldre vun die Familie Dieffenbach, as abbadich gude Aryels gemacht hot in Pennsylvaani.
- Schriesheim (Kurpfalz): Heemet vum Alexander Mack, eens vun die Grinder vun die Church of the Brethren un eens vun die erschte Deitsche in Germantown, un Heemet vum Alexander Schaeffer, Grinder vum Schtettel Schaefferstown.
- Zweibrücken (Pfalz): Heemet vum Nicholas Stoltzfus (1719-1774), der Vorvadder vun all die Stotzfus Leit im America. Er hot die Pfalz verlosse un hot gsettelt in Baricks Kaundi.
- Alsenborn (Pfalz): Heemet vum Johann Peter Müller/Miller (* 25. Dezember 1709, † 25. September 1796), der zwett Prior vum Ephrata Cloister.
- Flomborn (Rheinhessen): Heemet vun die Voreldre vum Samuel W. Pennypacker/Pfannebecker (1849-1916), wu Governor vun Pennsylvaani waar zwischich 1903 un 1907. Sei Voreldre hen's alte Land verlosse am End vum 17. Yaahrhunnert.
- Affstädt (Württemberg), heit en Paert vun Herrenberg: Heemet vun Johann Conrad Weiser (1696-1760).
- Reutlingen (Baden-Württemberg): Heemet vum Friedrich List (* 6. August 1789, † 30. November 1846). Er waar en Professor in Deitschland un is 1825 naach Pennsylvaani gezogge. Zwischich 1826 un 1830 waar er der "Publisher" vun die deitsch Zeiding "Reading Adler" (heit: Reading Eagle). 1832 - er waar selli Zeit schun Amerikaner - is er widder naach Deitschland zerick gange. Heidichdaags is Reutlingen 's Schweschderschteddel vun Reading.
- Malchen (Hessen, neegscht zum Schtettel Darmstadt): Heemet vun die Voreldre vun Charles M. Bergstresser. Seller Kall hot zamme mit Charles Dow un Edward Jones 1882 die Zeiding Wall Street Journal gschtaert. Sei Name waar zu lang, un so hot die Kumpni der Naame "Dow & Jones Co." grickt. Im Yaahr 1896 hot die Zeiding der "Dow Jones Index" erfunne. Die Voreldre vum Charles Bergstresser hen Deitschland im 18. Yaahrhunnert verlosse. Ins neie Land gezogge waar Johann Georg Bergsträßer (1717-1771)im Yaahr 1731. Die Familie hot erscht in Bucks Kaundi gsettelt.
- Mannheim (Kurpfalz): Haaptschtadt vun die alt "Kurpfalz" (Palatinate). Do hot der "Kurfürst" gwuhnt. In des Schtettel is aa 's Automobil vun Carl Benz erfunne worre.
- Heidelberg (Kurpfalz): Datt hot aa der "Kurfürst" gwuhnt, abbadich in die Summerszeit, wann's in Mannheim zu heess waar.
- Eschelbronn: Heemet vum Antonius Henckel (1668-1728), en luthrischer Parre, wu im Yaahr 1721 die erscht luthrisch Gmee in Germantown gegrindt hot.
Indressante Bletz fer alli Amerikaner, ass 's alte Land bsuche
[Ennere | Quelltext bearbeiten]- Landau in der Pfalz: Heemet vum Thomas Nast (1840-1902), wu en Cartoonist waar un die Pickter vum "Santa Claus" (Belznickel) un die Symbols vun Republikaaner un Demograate gemoolt hot (Elefant un Esel).
- Ellerstadt (Pfalz): Heemet vun die Voreldre vun President Hoover.
- Kallstadt (Pfalz): Heemet vum Groossdaadi vum Donald Trump. Heemet vun die Voreldre vun die Familie Heinz (Ketchup).
- Erdesbach neegscht zu Kusel (Pfalz): Heemet vum Georg Drumm (1874-1959), paelzer Musigant un Composer vum Schtick "Hail America", "ceremonial march" vum Weisshaus in Washington D.C.
- Hochstadt (Pfalz): Deel Leit saage, sell iss die Heemet vun die Voreldre vun Elvis Presley (Pressler).
- Edenkoben (Pfalz): Heemet vun Johann Adam Hartmann (1748-1836), waar en Ranger in Fort Dayton un hot August 6, 1777 gfochte mit General Nikolaus Herchheimer (guck weider unne) gehich Insche un Englische am Mohawk.
- Sandhausen neegscht zum Schtettel Heidelberg (Kurpfalz): Heemet vun die Voreldre vum General Nikolaus Herchheimer (Herkimer), wu August 6, 1777 gfochte hot gehich die Insche un Englische am Mohawk.
- Herrnsheim neegscht zum Schtettel Worms: Heemet vun die Voreldre vun die Chrysler (Kreissler) Familie
- Wolfstein: Der Paep vum Clark Gable (Gabel) hot's Schtettel Wolfstein verlosse zwischich 1878 un 1885 un is naach America gange.
- Kusel: Musikantenlandmuseum uff die Burg Lichtenberg.